اروپیم - Gadolinium - تربیم Gd Cm   جدول کامل
عمومی
نام , علامت اختصاری , شماره	Gadolinium, Gd, 64
گروه شیمیایی	لانتانیدها
گروه , تناوب , بلوک	6 , f-block
جرم حجمی , سختی	7901 kg/m3, اطلاعاتی در دست نیست
رنگ	سفید نقره‌ای
خواص اتمی
وزن اتمی	1 E-25 kg
شعاع اتمی (calc.)	1 E-10 m
شعاع کووالانسی	اطلاعاتی در دست نیست
شعاع واندروالس	اطلاعاتی در دست نیست
ساختار الکترونی	[Xe]6s²5d¹4f7
- e بازای هر سطح انرژی	2, 8, 18, 25, 9, 2
درجه اکسیداسیون (اکسید)	3 (باز ملایم)
ساختار کریستالی	شش گوشه
خواص فیزیکی
حالت ماده	جامد ferromagnetic
نقطه ذوب	1585 K (2394 °F)
نقطه جوش	3523 K (5882 °F)
حجم مولی	19.90 ((scientific notation|ש»10-6 m3/
گرمای تبخیر	359.4 kJ/mol
گرمای هم‌جوشی	10.05 kJ/mol
فشار بخار	24400 Pa at 1585 K
سرعت صوت	2680 m/s at 293.15 K
متفرقه
الکترونگاتیویته	1.20 (درجه پاولینگ)
ظرفیت گرمایی ویژه	230 J/kg*K
رسانائی الکتریکی	0.736 106/m اهم
رسانائی گرمایی	10.6 W/m*K
1st پتانسیل یونیزاسیون	593.4 kJ/mol
2nd پتانسیل یونیزاسیون	1170 kJ/mol
3rd پتانسیل یونیزاسیون	1990 kJ/mol
4th پتانسیل یونیزاسیون	4250 kJ/mol
پایدارترین ایزوتوپها
iso NA نیم عمر DM DE M eV DP 152Gd 0.20% 1.08E+14 a α 2.205 148Sm 154Gd 2.18% 154Gd با 90نوترون ، پایدار است. 155Gd 14.80% 155Gd is stable with 91 neutrons 156Gd 20.47% 156Gd is stable with 92 neutrons 157Gd 15.65% 157Gd is stable with 93 neutrons 158Gd 24.84% 158Gd is stable with 94 neutrons 160Gd 21.86% 1.3E+21 a β-β- no data 160Dy
واحدهای SI & STP استفاده شده ، مگر آنکه ذکر شده باشد.

اطلاعات اولیه

گادولینیم ، عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی دارای نشان Gd و عدد اتمی 64 می‌باشد.
 

تاریخچــــــــه

"Jean Charles Galissard de Marignac " شیمیدان سوئیسی در سال 1880 برای مشاهده گادولینیم در نمونه‌های دیدیمیم و گادولینیت به بررسی خطوط طیف سنجی پرداختند؛ سال 1886 "Paul Émile Lecoq de Boisbaudran"دانشمند فرانسوی گادولینیا را ( اکسید گادولینیم ) از ایتریای Mosanderجدا نمود. خود این عنصر برای اولین بار اخیراً تهیه شده است.

نام گادولینیم مانند کانی گادولینیت از نام "Johan Gadolin" شیمیدان و زمین‌شناس فنلاندی گرفته شده است.
 

پیدایــــــــش

گادولینیم هرگز در طبیعت بصورت آزاد وجود ندارد، اما در بسیاری ازکانی‌ها از قبیل گادولینیت ، مونازیت و باستنازیت یافت می‌شود. این عنصررا امروزه با روش جابجایی یونی و جداسازی از حلال یا با کاهش فلورید بی‌آبآن توسط کلسیم فلزی تهیه می‌کنند.
 

خصوصیات قابل توجه

گادولینیم ، فلز خاکی کمیاب نقره‌ای رنگ ، چکش‌خوار و قابل انعطافیاست که دارای درخششی فلزی می‌باشد. این عنصر در دمای اتاق به‌صورت ذراتآلفای نزدیک به هم بلورین می‌شود؛ وقتی آنرا تا 1508 درجه کلوین حرارتدهند، به شکل ذرات آلفای خود که دارای ساختار مکعبی body-centered است،تغییر شکل می‌یابد.

گادولینیم بر خلاف سایر عناصر خاکی کمیابنسبتاً در هوای خشک پایدار است؛ با این حال به‌سرعت در هوای مرطوب کدر شده، تولید اکسید چسبنده ناپایداری می‌کند که منتشر شده و در معرض سطح بیشتریبرای اکسیداسیون قرار می‌گیرد. گادولینیم به‌آرامی با آب واکنش داده ، در اسیدهای رقیق محلول می‌باشد.

بعلاوهاین عنصر در بین تمامی عناصر شناخته شده ، بالاترین واکنش سنجی جذب حرارتینوترون را دارا می‌باشد ( 49000 بارن ) ، اما سوخت سریع آن ، استفاده ازاین عنصر را در میله کنترل هسته‌ای محدود نموده است. گادولینیم زیر دمایبحرانی 1,083کلوین به یک ابررسانا تبدیل می‌شود؛ در دمای اتاق شدیداًمغناطیسی است، در واقع بجز فلزات واسطه دوره چهارم ، تنها فلزی است کهخصوصیات فرومغناطیسی را بروز می‌دهد.
 

کاربردهـــــــــا

از گادولینیم در ساخت نار سنگهای ایتریم – گادولینیم کهکاربردهای(مایکروویو دارند، استفاده می‌شود؛ ترکیبات گادولینیم نیز درساخت مواد فروزنده لامپ تصویر تلویزیونهای رنگی بکار می‌رود و محلولترکیبات این عنصر بعنوان پادنمای داخل وریدی جهت ارتقاء تصاویر از بیمارانتحت MRI مورد استفاده قرار می‌گیرد. گادولینیم در تولید CDها ( لوحهایفشرده ) وحافظه کامپیوتر نیز کاربرد دارد.

همچنین گادولینیم دارای خصوصیات ابررسانایی غیر عادی است؛ مقدار 1% گادولینیم ، کارآمدی و مقاومت آهن ، کرومو آلیاژهای مربوطه را در دماهای بالا و اکسیداسیون افزایش می‌دهد. درآینده احتمال استفاده از اتیل سولفات گادولینیم که مشخصات پارازیت بسیارکمی دارد، در مایزرها وجود دارد؛ علاوه براین ، جنبش مغناطیسی زیادگادولینیم و دمای کوری آن که تنها در حرارت اتاق وجود دارد، استفاده ازآنرا بعنوان جزء مغناطیسی به‌منظور حس کردن گرما و سرما مطرح می‌کند.
 

نقش بیولوژیکی

هیچ نقش بیولوژیکی برای گادولینیم شناخته نشده است، اما احتمالاً موجب افزایش متابولیسم می‌شود.
 

هیچ نقش بیولوژیکی برای گادولینیم شناخته نشده است، اما احتمالاً موجب افزایش متابولیسم می‌شود.
ترکیبــــــــات
فلوریدها ( GdF3)
( GdF3)
کلریدها ( GdCl3 6H2O- GdCl3)
( GdCl3 6H2O- GdCl3)
برمیدها ( GdBr3)
( GdBr3)
یدیدها ( GdI2)
(GdI3)
( GdI2)
(GdI3)
اکسیدها ( Gd2O3)
( Gd2O3)
سولفیدها ( Gd2S3)
( Gd2S3)
سلنیدها ( GdSe)

تلوریدها ( Gd2Te3)
( Gd2Te3)
نیتریدها ( GdN)

ایزوتوپهــــــــــا
گادولینیم بطور طبیعی دارای 5 ایزوتوپ پایدار: گادولینیم 154 ، گادولینیم 155 ، گادولینیم 156 ، گادولینیم 157 و گادولینیم 158 و دو رادیوایزوتوپ : گادولینیم 152 و گادولینیم 160 می‌باشد که گادولینیم 158 فراوان‌ترین آنها است ( فراوانی طبیعی 24,84 درصد ). 30 رادیوایزوتوپ که پایدارترین آنها گادولینیم 160 با نیم عمر 21+E3/1 سال ، گادولینیم 152 با نیم عمر 14+E08/1 سال و گادولینیم 150 با نیمه عمر 6+E79/1 سال هستند، شناسایی شده است.

مابقی ایزوتوپهای آن دارای نیمه عمری کمتر از 7/74 سال هستند که اکثر آنها نیز دارای نیمه عمرهایی کمتر از 24,6 ثانیه می‌باشند. همچنین این عنصر دارای 4 meta states است. حالت فروپاشی اولیه قبل از فراوان‌ترین ایزوتوپ پایدار (گادولینیم 158) جذب الکترون است و حالت اولیه پس از آن فروپاشی منفی بتا است. محصولات فروپاشی اولیه قبل از گادولینیم 158 ایزوتوپهای عنصر Eu ( اروپیم ) است و محصولات اولیه پس از آن ایزوتوپهای عنصر Tb ( تربیم ) هستند.
هشدارهــــــــــا
ترکیبات گادولینیم مثل سایر لانتانیدها دارای میزان مسمومیت‌زایی بین ضعیف تا متوسط هستند؛ اگرچه مسمومیت‌زایی آنها به تفصیل مشخص نشده است.